Το Κουκουφλί είναι (δυστυχώς ήταν) το κέντρο, τα γραφεία και το εργοτάξιο του Δασικού Συμπλέγματος Ασπροποτάμου (Δ.Σ.Α.), ίσως του μεγαλύτερου της χώρας μας, που ανήκει στο Δασαρχείο Καλαμπάκας. Περιλαμβάνει τα δάση οκτώ χωριών (Ανθούσας, Δολιανών, Καταφύτου, Καλλιρρόης, Κρανιάς, Στεφανίου, Χαλικίου) με συνολική έκταση 280.000 στρεμμάτων. Από αυτά τα 125.000 στρέμματα αποτελούν δασοσκεπή έκταση, τα 36.000 μερικώς δασοσκεπή, τα 76.000 υποαλπική περιοχή, ζώνη (θερινοί βοσκότοποι) και τα 43.000 διάφορες εκτάσεις. Κάθε χρόνο παράγονται αρκετών χιλιάδων κυβικών μέτρων προϊόντα ξύλου.
Ο δασολόγος (σπουδάσας στο Μόναχο της Γερμανίας) Κωνσταντίνος Σάμιος, που το καλοκαίρι του 1900 επισκέφτηκε τον Ασπροπόταμο, γράφει στην έκθεσή του με τίτλο «ΑΝΑ ΤΑ ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ» και τα εξής: «… Η Κρανιά υπερτερεί πολλών Ελβετικών μερών φημιζομένων δια την φυσικήν ωραιότητά των. Τοιαύτην ποικιλίαν και τοιούτον δασικόν πλούτον σπανίως βλέπει τις εις εκείνα τα μέρη… εδώ είναι το κέντρον των δασών της Ελλάδος…».
Το 1949-1950 κτίστηκε το κτήριο του Δασαρχείου Καλαμπάκας με πρώτο Δασάρχη τον Δημήτριο Γκίκα. Εκείνη την εποχή ιδρύθηκε η Κρατική Εκμετάλλευση Δασών, γνωστή ως ΚΕΔ.
Οι εγκαταστάσεις του Δ.Σ.Α. βρίσκονται στη βάση πλαγιάς της κορυφής Μπουρλόκο, σε υψόμετρο 1050 μ. περίπου, πάνω από παραπόταμο του Ασπροποτάμου και κοντά στον κεντρικό δρόμο προς «Τρία Ποτάμια».
Το τοπωνύμιο προέρχεται από το επώνυμο κατοίκου της περιοχής που λεγόταν Κουκουφλής, το οποίο από αρσενικό έγινε ουδέτερο (Κουκουφλής σε Κουκουφλί). Υπάρχουν και σήμερα άνθρωποι με το επίθετο αυτό.
Το πρώτο γραφείο του Δ.Σ.Α. στεγαζόταν σε σκηνή κοντά στη μεγάλη καρυδιά, που είναι στη στροφή του δρόμου προς το Στεφάνι. Το πρώτο κτήριο που κατασκευάστηκε στη σημερινή θέση ήταν πέτρινο και είναι χαμηλά, κοντά στο γεφυράκι. Μετά τα κτήρια απλώθηκαν προς τα πάνω.
Για πρώτη φορά θα αναφέρω πως προπολεμικά εκεί στη στροφή υπήρχε πέτρινη τοξωτή γέφυρα, που ένωνε τη στράτα προς Καλλιρρόη. Υπήρχε επίσης και «Πριόνι» ενός Κρανιώτη που λεγόταν Μαλαβάκης και επεξεργάζονταν ξύλα οξιάς. Ξύλα ελάτων επεξεργάζονταν στο άλλο «Πριόνι» του Μαλαβάκη που ήταν κοντά στη θέση «Βάλια Μάρε» (ρέμα μεγάλο), μετά τη στάση της Κρανιάς. Αυτά, πριν από το 1940!
Για μερικές δεκαετίες, μετά το 1950, το Κουκουφλί έσφυζε από ζωή. Εκατοντάδες άτομα διαφόρων ειδικοτήτων εργάζονταν από τον Απρίλιο μέχρι τον Νοέμβριο. Εργάζονταν και γυναίκες σε φυτώρια, αναδασώσεις και άλλες υπηρεσίες. Αλλά και τον Χειμώνα υπήρχαν μόνιμοι υπάλληλοι. Εκτός από τα βλαχοχώρια της περιοχής, εργαζόμενοι ήταν και από άλλα χωριά, ακόμη και από άλλα μέρη της χώρας μας. Πόσοι από αυτούς που εργάστηκαν εκεί δεν πήραν σύνταξη ή δεν συμπλήρωσαν τα ένσημα για συνταξιοδότηση! Αν πω χιλιάδες, θα είναι υπερβολή;
Τη Δευτέρα ανέβαιναν, όσοι μπορούσαν στο Κουκουφλί, και το Σάββατο κατέβαιναν. Για να κοιμούνται οι εργαζόμενοι, κατασκευάστηκαν και στενόμακρες ξύλινες κατοικίες, χωρισμένες σε δωμάτια. Είχαν κρεβάτια, ξυλόσομπες, πάγκους, παγκάκια, βρύσες, τραπέζια και άλλα.
Δίπλα στον κεντρικό δρόμο υπήρχε ξύλινο κατάστημα – καντίνα για καφέ, αναψυκτικά, ποτά και φαγητό. Οι τελευταίοι που είχαν την καντίνα ήταν η Τασία και ο Γιώργος Νταμάτης. Δίπλα στην καντίνα, ο ΟΤΕ είχε τοποθετήσει τηλεφωνικό θάλαμο με καρτοτηλέφωνο. Πόσοι δεν πέρασαν το γραφικό ξύλινο γεφυράκι, για να κατέβουν ώς τον δρόμο ή να πάνε στην καντίνα! Τώρα το γεφυράκι σαπίζει.
Για όσους δεν γνωρίζουν, πολλά έργα, όπως μελέτες, διανοίξεις και συντηρήσεις δρόμων, κατασκευές τοίχων, γεφυρών και πέτρινων ποτιστρών για ζώα, διευθετήσεις χειμάρρων και τόσα άλλα, είναι έργα της Δασικής Υπηρεσίας.
Τα Δασαρχεία τότε είχαν και την δασοπυρόσβεση. Στην κορυφή Μπουρλόκο, σε υψόμετρο 1765 μέτρα, υπήρχε πυροφυλάκιο. Από εκεί οι πυροφύλακες με βάρδιες παρατηρούσαν όλο το εικοσιτετράωρο τη Λεκάνη του Ασπροποτάμου. Τώρα το παρατηρητήριο σάπισε και έπεσε και το ξύλινο οίκημα διαμονής ρήμαξε. Από το Κουκουφλί αρχίζει η ορειβατική διαδρομή για ανάβαση στο Μπουρλόκο. Αυτή τη διαδρομή ακολουθούσαν και οι πυροφύλακες.
Στο Κουκουφλί υπήρχε και Μετεωρολογικός Σταθμός με αρκετά όργανα. Ο εκ Καλλιρρόης Σωτήρης Αγγέλης μού είχε αναφέρει ότι έδινε τηλεφωνικώς μετεωρολογικά στοιχεία. Τώρα, τα μηχανήματα σκουριάζουν, πνιγμένα από βάτα και άλλους θάμνους.
Σε ένα ισάδι υπάρχει γήπεδο βόλεϋ και μπάσκετ. Τώρα, η μία μπασκέτα μοιρολογάει την άλλη, και οι δύο μαζί τα περασμένα μεγαλεία.
Για τις θρησκευτικές ανάγκες των εργαζομένων κτίστηκε το εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν το 1969 από τον τότε Δασάρχη Γεώργιο Καραθάνο. Αρκετά βοήθησε, όπως ο ίδιος μου έχει πει, και ο Κρανιώτης Σωτήρης Ζάμπρας. Φέτος στην εορτή του Σωτήρος παρέμεινε κλειστό και αλειτούργητο, ίσως για να δένει με το υπόλοιπο περιβάλλον. Σημεία των καιρών!
Στο Κουκουφλί λειτουργούσε εκκολαπτήριο πεστροφογεννετικού σταθμού. Υπάλληλοι που γνώριζαν, άρμεγαν τον Χειμώνα τις θηλυκές πέστροφες και έκαναν όλες τις διαδικασίες, για να παραχθούν 100.000 περίπου ιχθύδια, με τα οποία εμπλουτίζονταν τα νερά των ρεμάτων του Ασπροποτάμου και άλλων περιοχών. Πριν από χρόνια η Περιφερειάρχης Καλλιόπη Γερακούδη είχε εγκρίνει το ποσό των 100.000 ευρώ για αναβάθμιση του σταθμού. Η άγρια πέστροφα είναι προστατευόμενο είδος. Τώρα ψάχνουμε την πέστροφα με τα κυάλια.
Για την ιστορία αναφέρω ότι κοντά στο Κουκουφλί περνούσε και η αρκετά γερή και ψηλή μεταλλική περίφραξη, έκτασης μερικών χιλιάδων στρεμμάτων, που κατασκευάστηκε για εκτροφείο – καταφύγιο άγριων χορτοφάγων ζώων (ελάφια, ζαρκάδια, λαγοί, αγριοκάτσικα και άλλα). Ως ιδέα ήταν άριστη και η τοποθεσία ιδανική από πολλές πλευρές. Θα πω μόνο ότι η υψομετρική διαφορά είναι πάνω από 700 μέτρα! Το ωραίο είναι ότι ενώ ξοδεύτηκαν αρκετά χρήματα του λαού και το έργο τελείωσε, δεν λειτούργησε ποτέ! Κάποιοι είπαν ότι το εγκατέλειψαν διότι το έργο έγινε επί Δικτατορίας…
Δεν ξέρω αν θα «αναστηθεί» ποτέ το Κουκουφλί, και γενικώς τα Δασαρχεία. Αυτό είναι στο χέρι της κεντρικής εξουσίας των Αθηνών. Ο Τρικαλινός Υπουργός Κώστας Σκρέκας, ως αρμόδιος Υπουργός και του Περιβάλλοντος, στο οποίο πλέον ανήκουν τα δάση, πρέπει να κάνει κάτι πριν να είναι πολύ αργά! Διαφορετικά θα μπει ταφόπλακα και στο Κουκουφλί, και στα δάση και στο εργοστάσιο ξυλείας Καλαμπάκας αλλά και στα Δασαρχεία.
Τελειώνοντας θα ρωτήσω: Όλα αυτά τα χρόνια που το Κουκουφλί παραμένει έρημο, γιατί δεν λειτούργησε, έστω προσωρινά, π.χ. ως ένα Δασικό Χωριό;
Υ.Γ. 1: Το Σάββατο 12 Νοεμβρίου ο Τρικαλινός Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας επισκέφτηκε τον Δήμαρχο Καλαμπάκας Θοδωρή Αλέκο. Μεταξύ άλλων συζήτησαν και για το κλειστό εργοστάσιο ξυλείας της Καλαμπάκας και για το Κουκουφλί (Πεστροφογενννετικός σταθμός και εγκαταστάσεις). Φτάνει να μη μείνουν αυτά στα λόγια, αλλά να γίνουν έργα. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν για τον Τρικαλινόν Υπουργόν, οι καιροί ου μενετοί!
Υ.Γ. 2: Οι φωτογραφίες από το Κουκουφλί τραβήχτηκαν τον Αύγουστο του 2022. Οι άλλες είναι παλαιότερων ετών.
Φωτορεπορτάζ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΨΑΡΡΗΣ. ΤΑ ΜΕΤΩΡΑ
