Μπαράζ δημοσιευμάτων στο τύπο της Βόρειας Ελλάδας, κατά της πρόθεσης του ΥΠΕΝ να παραχωρήσει την χρήση του Χιονοδρομικού Κέντρου Πύλης στο Δήμο Πύλης.
Με τίτλο “Τα πικρά συμπεράσματα από την περιπέτεια του ΑΠΘ στο χιονισμένο Περτούλι” το voria.gr αναφερει χαρακτηριστικά:
Ας ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα από την αρχή. Άλλο διοίκηση, άλλο διεύθυνση. Η διοίκηση αποφασίζει. Η διεύθυνση (πρέπει να) υλοποιεί τις αποφάσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να επιτύχει το μέγιστο αποτέλεσμα. Αυτά ισχύουν και πρέπει να εφαρμόζονται παντού. Όπου λαμβάνονται αποφάσεις προς υλοποίηση και όχι αποφάσεις για τις… αποφάσεις. Στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Στο κράτος, στην αυτοδιοίκηση, στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, στα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, στις επιχειρήσεις.
Με αυτά τα δεδομένα στη σχέση που έχει αναπτυχθεί το τελευταίο διάστημα ανάμεσα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τον δήμο Πύλης Τρικάλων και την Περιφέρεια Θεσσαλίας, με αντικείμενο το Χιονοδρομικό Κέντρο Περτουλίου, το αποτέλεσμα που προκύπτει είναι… υπό του μηδενός. Τόσο σε επίπεδο αποφάσεων, όσο και στη φάση (μη) υλοποίησης τους, αυτό που μένει στο τέλος είναι η αναποφασιστικότητα, η ασυνεννοησία, η πλήρης απουσία ορθολογισμού, η άγνοια του θεσμικού πλαισίου και των νόμων και ο πολιτικαντισμός. Όλα αυτά εξηγούνται όχι τόσο από την (αν)ικανότητα των προσώπων που χειρίζονται επί πολλά χρόνια το ζήτημα, όσο κυρίως από το γεγονός ότι πρόκειται για εκπροσώπους φορέων του ευρύτερου ή του στενότερου δημοσίου τομέα, και ως εκ τούτου διέπονται από την ίδια νοοτροπία, που έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Είναι μάλλον σίγουρο ότι εάν στη συναλλαγή -διότι περί συναλλαγής πρόκειται- εμπλέκονταν έστω ένας ιδιώτης τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Δεν θα έφταναν στο σημερινό αδιέξοδο, επειδή αυτός ο ένας θα κοίταγε την τσέπη του και οι άλλοι θα τον έβλεπαν ως… αντίπαλο. Κυρίως επειδή, ο ιδιώτης ως ενοικιαστής δεν θα έφτανε να χρωστάει μισθώματα 20 ετών, επειδή η νομική διεκδίκηση από το δεύτερος έτος της οφειλής θα τον υποχρέωνε ή να πληρώσει ή να αποχωρήσει. Άσε που πιθανότατα για να υπογράψει την παραχώρηση του Χιονοδρομικού σε ιδιώτη το ΑΠΘ θα ζητούσε προκαταβολικά εγγυήσεις.
Αλλά κι αν παρ’ ελπίδα υπήρχε κάποιο πρακτικό αδιέξοδο ανάμεσα στις δύο πλευρές, το κράτος και η αυτοδιοίκηση θα φρόντιζαν να πιέσουν εγκαίρως για λύση. Έχουν πολλά μέσα στη διάθεσή τους γι’ αυτό.
Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, έχουμε τέσσερις φορείς του δημοσίου, που αρχικά αναζητούν συνεργασία, χωρίς όμως να έχουν ιδιαίτερη έγνοια για να τηρήσουν την όποια συμφωνία. Τους αρκεί ότι υπάρχει και πιθανόν ανακοινώθηκε με μία ή δύο ανακοινώσεις. Και όταν το πράγμα… στραβώνει επιδεικνύουν όλοι μαζί πρωτοφανή χαλαρότητα, προωθώντας το θέμα στο άδηλο μέλλον και στο μακρινό βάθος του χρόνου. Ακριβώς επειδή λόγω του δημόσιου χαρακτήρα όλων των εμπλεκομένων, οι ίδιοι θεωρούν ότι κάποια στιγμή θα βρεθεί λύση, πιθανόν με μία ή δύο υπογραφές. Κι αν το αποτέλεσμα στο τέλος της 20ετίας δεν είναι εκείνο που περιέγραφε η αρχική συμφωνία δε… χάθηκε κι ο κόσμος! Το μεν πανεπιστήμιο κάτι θα έπαιρνε και κάτι άλλο θα ήλπιζε μελλοντικά ότι θα πάρει. Ο δήμος Πύλης κάτι θα πλήρωνε, αλλά έτσι κι αλλιώς θα εισέπραττε περισσότερα. Η νομαρχία Τρικάλων και μετέπειτα Περιφέρεια Θεσσαλίας θα ήταν ευχαριστημένη αφού μία περιοχή της θα αναπτύσσονταν! Όσο για το υπουργείο, είτε το εμπλεκόμενο στη διένεξη, είτε άλλα που κανονικά όφειλαν να είναι παρόντα, αλλά σε αυτή τη φάση απουσιάζουν από το πεδίο, ούτε καν θα απασχολούνταν με ένα θέμα για το οποίο κανένας από τους εμπλεκόμενους δεν θα το ενοχλούσε. Μόνο που τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι. Για την ακρίβεια εξελίχθηκαν εντελώς διαφορετικά. Το μεν πανεπιστήμιο δεν έβαλε στα ταμεία του ούτε ένα ευρώ, αλλά αυτό όχι μόνο δεν οδήγησε τις κατά καιρούς διοικήσεις του να στραφούν στην κατεύθυνση της νομικής διεκδίκησης, αλλά οδήγησε τις σημερινές πρυτανικές αρχές σε νέες διαπραγματεύσεις για την παραχώρηση του χιονοδρομικού για άλλα 20, 30 ή 40 χρόνια, ελπίζοντας ότι θα… ισοφαρίσει τη χασούρα. Κάτι που δεν έγινε και δεν θα γινόταν ποτέ, όπως θα ενημέρωνε τη διοίκηση του ιδρύματος οποιοσδήποτε άνθρωπος της αγοράς, που γνωρίζει ότι όποιος δεν τηρεί μια συμφωνία και δεν πληρώνει τις υποχρεώσεις του επί 20 συναπτά έτη, δεν πρόκειται να το κάνει τον 21ο χρόνο. Πολύ περισσότερο δεν πρόκειται να ξεπληρώσει μαζεμένα τα χρεωστούμενα.
Από την πλευρά του ο δήμος Πύλης, για την ακρίβεια ο δήμαρχος, πίστεψε ότι βρήκε την ευκαιρία να… εξηγήσει ότι το χιονοδρομικό είναι μια δημόσια τοπική υποδομή, την οποία είναι σωστό να διαχειρίζεται ένας δημόσιος τοπικός φορέας, εννοείται στο… τζάμπα. Ο δε λαϊκισμός του τοπικού άρχοντα επιχειρεί να μετατρέψει μια νομική και οικονομική σύμβαση ανάμεσα σε κάποιον που έχει τη νομή ενός περιουσιακού στοιχείου και αυτόν που θα τη διαχειριστεί παραγωγικά σε πολιτικό θέμα, εμπλέκοντας τόσο την υπερκείμενη αρχή, δηλαδή την Περιφέρεια, αλλά και την κεντρική διοίκηση, δηλαδή το υπουργείο. Πιστεύοντας -προφανώς- ότι η πολιτική αλληλεγγύη, βασική αρχή της οποίας είναι ότι όλα λύνονται με μια υπογραφή, ένα νόμο κι ένα άρθρο αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τα… βρουν, υπέρκειται της νομιμότητας. Όπως και απλής λογικής και των χρηστών συναλλακτικών ηθών.
Ασφαλώς αυτή η μικρή υπόθεση -μικρή μπροστά στα θηριώδη ζητήματα που καλείται να διαχειριστεί καθημερινά η δημόσια διοίκηση- είναι συγχρόνως αποκαλυπτική του αναποτελεσματικού τρόπου που είναι στημένo το δημόσιο σύστημα στη χώρα μας, σε κάθε του έκφανση, εκτός εξαιρέσεων. Το πολιτικό σύστημα διαχειρίζεται τις υποθέσεις μέσω των εκλεγμένων αιρετών -υπουργοί, δήμαρχοι, πρυτάνεις κλπ.-, οι οποίοι αφενός αισθάνονται αλληλέγγυοι των άλλων εκπροσώπων του δημοσίου, ενώ αφετέρου συχνά δίνουν προτεραιότητα στα ρουσφέτια και τους δήθεν ικανοποιημένους πολίτες, αδιαφορώντας ή έχοντας άγνοια της πραγματικότητας. Ίσως γι’ αυτό αντιδρούν συνήθως άγαρμπα σε κάθε συζήτηση περί ανεξαρτησίας θεσμών και αξιολόγησης αποτελεσμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το Ελληνικό Κοινοβούλιο το 2011 ψήφισε με πρωτοφανή συντριπτική πλειοψηφία άνω των 250 βουλευτών το νομοσχέδιο για την διοικητική αναδιάρθρωση των πανεπιστημίων, διαχωρίζοντας -μεταξύ άλλων- τα ακαδημαϊκά, από τα διοικητικά και διευθυντικά καθήκοντα, τελικά ο νόμος καταργήθηκε, χωρίς στην ουσία να εφαρμοστεί ποτέ.
ΥΓ. Φέτος το ΑΠΘ ζητά -καλύτερα απαιτεί- έκτακτη επιχορήγηση 1,8 εκατ. ευρώ από την κυβέρνηση, κυρίως λόγω της αύξησης στις τιμές ενέργειας, που επιβαρύνουν τα λειτουργικά του κόστη. Είναι το ίδιο πανεπιστήμιο που τα τελευταία χρόνια έπρεπε να εισπράξει τα πολλαπλάσια από την παραχώρηση του Xιονοδρομικού Kέντρου Περτουλίου, αλλά δεν έκανε τίποτα γι’ αυτό.
Ανάλογος προβληματισμός και στο άρθρο με τίτλο “Το αγρόκτημα του ΑΠΘ στο Περτούλι και το πλήρες αλαλούμ των φορέων του δημοσίου” όπου επισημαίνονται τα εξής.
Στη χώρα που ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα οι ιστορίες από το ελληνικό δημόσιο είναι συχνά εξοργιστικές. Εξίσου συχνά -ενίοτε και ταυτόχρονα- προσεγγίζουν το πεδίο της γελοιότητας, αφού η γραφειοκρατία και η πολυνομία από τη μια και η -πολλές φορές ασυγχώρητη- ελαφρότητα και ευθυνοφοβία από την άλλη, δημιουργούν μυστήριες καταστάσεις, που αποδεικνύουν ότι πολλοί λειτουργοί του δημοσίου κινούνται στην πράξη υπεράνω νόμων. Κάτι σαν κράτος εν κράτει. Διότι πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί κάποιος που παραβιάζει τη νομοθεσία υπό το φως του ήλιου, αλλά κανείς δεν τον ενοχλεί, επειδή -προφανώς- είναι φορέας του ελληνικού δημοσίου.
Η υπόθεση της σχέσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με την περιοχή Περτούλι, του δήμου Πύλης Τρικάλων, όπου το ΑΠΘ διατηρεί αγρόκτημα, ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Εάν, μάλιστα, στην εικόνα προσθέσει κανείς και το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, που φέρεται να εμπλέκεται ενώ -τυπικά τουλάχιστον- δεν έχει κάποια αρμοδιότητα, τότε η υπόθεσή μας γίνεται ακόμη πιο… πικάντικη.
Η ιστορία ξεκινάει στην πραγματικότητα από τη δεκαετία του 1980, όταν σε δασική έκταση που παραχωρήθηκε στο ΑΠΘ κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου από τα τότε υπουργεία Γεωργίας, νυν Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες της πρακτικής εκπαίδευσης και άσκησης των φοιτητών Δασοπονίας και Δασολογίας της Γεωπονικής Σχολής, δημιουργήθηκε χιονοδρομικό κέντρο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οι τοπικές αρχές υπέγραψαν με το Ταμείο Διαχείρισης Δασών του ΑΠΘ -ένα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου που το 2022 με το νόμο Κεραμέως απορροφήθηκε από το πανεπιστήμιο- συμφωνία για την εκμετάλλευση του χιονοδρομικού κέντρου, έναντι ποσοστών επί του παραγόμενου τζίρου της επιχείρησης που διαχειρίζεται το χιονοδρομικό κέντρο. Μια συμφωνία που με το μπόνους της διετίας του κορωνοϊού εξέπνευσε το 2022 χωρίς το ΑΠΘ να έχει εισπράξει ούτε ένα ευρώ -κατ’ άλλους κάποια λίγα χρήματα μπήκαν στα ταμεία του. Αλλά και χωρίς ποτέ το πανεπιστήμιο προκειμένου να διεκδικήσει τα χρήματά του να στραφεί κατά του δήμου Πύλης, στον οποίο ανήκει σήμερα χωροταξικά το χιονοδρομικό, ή την Περιφέρεια Θεσσαλίας, που έχοντας απορροφήσει τη νομαρχία Τρικάλων, πιθανότατα μπαίνει στο κάδρο των υποχρεώσεων και των ευθυνών.
Ενώ, λοιπόν, συμβαίνουν όλα αυτά το ΑΠΘ πρόσφατα ξεκίνησε νέες διαπραγματεύσεις με τον δήμο Πύλης για τη σύναψη νέας σύμβασης, με την ελπίδα (!) να εισπράξει όχι μόνο όσα θα δικαιούται μελλοντικά, αλλά και τα οφειλόμενα της 20ετίας. Οι συζητήσεις δεν προχώρησαν σε καλό κλίμα, κάτι που οδήγησε το ΑΠΘ να παρέμβει στους φορείς που κάθε χρόνο πιστοποιούν τη διαδικασία ανανέωσης της αδειοδότησης του χιονοδρομικού κέντρου Περτουλίου ζητώντας να σταματήσουν όλες οι διαδικασίες εκδόσεων των σχετικών αποφάσεων.
Ταυτόχρονα ο δήμος Πύλης φέρεται να απευθύνθηκε -άγνωστο γιατί- στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και προσωπικά στον υπουργό Θόδωρο Σκυλακάκη, ζητώντας να παρακαμφθεί το ΑΠΘ και να δοθεί η χρήση του Χιονοδρομικού Κέντρου Περτουλίου για τις επόμενες δεκαετίες στο δήμο. Μάλιστα, με Δελτίο Τύπου που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Δήμου Πύλης από τις 23 Δεκεμβρίου 2024 ανακοινώνεται «η συμφωνία για την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με το Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Περιφέρεια Θεσσαλίας, βάσει της οποίας ο δήμος Πύλης αποκτά τη χρήση του Χιονοδρομικού Κέντρου Περτουλίου για τα επόμενα 35 χρόνια, χωρίς κανένα οικονομικό αντάλλαγμα».
Στο κείμενο γίνεται λόγος για «εξαιρετική επιτυχία», ενώ όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις οι συνεργάτες του δήμου που συνέταξαν το κείμενο αποδίδουν τα εύσημα στον ίδιο το δήμαρχο Κώστα Μαράβα για «την επιμονή, την υπομονή και το σθένος του». Μόνο που αυτή την «είδηση» περί συμφωνίας που ανακοινώνει ο δήμος Πύλης μέσω της συγκεκριμένης ανακοίνωσης δεν επιβεβαιώνουν τουλάχιστον δύο από τους άλλους τρεις εμπλεκόμενους. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο!
Τα ερωτήματα που δημιουργούνται από αυτή την ιστορία, η οποία προφανώς θα έχει συνέχεια τις αμέσως προσεχείς ημέρες, είναι αυτονόητα -σε ορισμένες περιπτώσεις… εξωφρενικά- και απευθύνονται και στους τρεις εμπλεκόμενους δημόσιους φορείς.
Πρώτον, προς το ΑΠΘ:
• Είναι δυνατόν επί 20 χρόνια να παρακολουθεί απλώς με τα μάτια την μη τήρηση μιας συμφωνίας και να μη διεκδικεί εγκαίρως τα οφειλόμενα ποσά;
• Είναι δυνατόν το ΑΠΘ σήμερα να μην γνωρίζει με ακρίβεια ούτε ποιος του χρωστάει σε αυτή την υπόθεση -και άρα από ποιόν να διεκδικήσει- ούτε πόσα του χρωστάει; (Σχετικές δηλώσεις του πρύτανη του ΑΠΘ Χαράλαμπου Φείδα στον 102 FM της ΕΡΤ – 3).
• Είναι δυνατόν το ΑΠΘ που μόλις πριν από δύο χρόνια πλήρωσε στο Σώμα Ορκωτών Λογιστών περί τις 20.000 για να καταγράψει την περιουσία του Ταμείου Διαχείρισης Δασών, τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις του, να μην γνωρίζει με ακρίβεια τι ακριβώς συμβαίνει;
• Ποιο είναι το επίπεδο της διαχειριστικής επάρκειας σε έναν οργανισμό όπως το ΑΠΘ, το οποίο διαπραγματεύεται νέα συμφωνία με κάποιον που εξόφθαλμα και προκλητικά δεν τήρησε την προηγούμενη και ακόμη του χρωστάει τα… πάντα;
Δεύτερον, προς τον δήμο Πύλης:
• Είναι δυνατόν ο δήμος να ανακοινώνει μια συμφωνία με την οποία το κράτος δια του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας του… χαρίζει ένα χιονοδρομικό κέντρο για 35 χρόνια, κάτι για το οποίο (υποτίθεται ότι) συμφωνεί και ο φορέας που έχει τη νομή του χώρου -εν προκειμένω το ΑΠΘ-, χωρίς να υπάρχουν οι σχετικές υπογραφές;
• Πώς απαντά στη διάψευση του ΑΠΘ, που υποστηρίζει ότι ούτε καν προφορική συμφωνία για την υπογραφή αυτού του μνημονίου δεν υπάρχει;
• Ποιος και πόσα χρωστάει στο ΑΠΘ για την εκμετάλλευση του χιονοδρομικού κέντρου τα προηγούμενα 20 + 2 χρόνια;
• Είναι δυνατόν να ζητάει από την πολιτεία να του χαρίσει ένα περιουσιακό στοιχείο κάποιου τρίτου χωρίς να καταβάλει τίμημα;
Τρίτον, προς το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
• Πώς εμπλέκεται το συγκεκριμένο υπουργείο σε μια υπόθεση που αφορά τη νομή ενός αγροκτήματος που παραχώρησαν πριν από 90 χρόνια σε ένα πανεπιστήμιο για διδακτικούς σκοπούς -κάθε Ιούλιο και Αύγουστο οι φοιτητές του ΑΠΘ βρίσκονται στο Περτούλι- δύο άλλα υπουργεία, τα τότε Γεωργίας και Παιδείας;
