Σαν σήμερα, πριν από 20 χρόνια στα γήπεδα της Πορτογαλίας, γράφτηκε ένας ύμνος στην ταπεινότητα, στην εργατική ηθική και στο απρόοπτο. Ο αθλητικογράφος Σταύρος Σουντουλίδης αναφέρεται στο αντίκτυπο που είχε ο απόλυτος εκείνος θρίαμβος δύο δεκαετίες πριν, με αφορμή την αυτογραφία του εμβληματικού αρχηγού της πρωταθλήτριας Ευρώπης, Θοδωρή Ζαγοράκη, με τίτλο Αρχηγός, η δική μου αλήθεια, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πεδίο – Ελληνικά Γράμματα.
Ζώντας από πρώτο χέρι “το θαύμα της Πορτογαλίας”, πολλές φορές επιχειρώ να δώσω μια λογική εξήγηση για το πώς συνέβη, ωστόσο ακόμα και τώρα αδυνατώ να το συνειδητοποιήσω, μοιάζει σαν ψέμα: Η Ελλάδα πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Αυτό που ξέρω και μου το έχει διηγηθεί ο “κάπτεν” εκείνης της μοναδικής ομάδας στις μεταξύ μας κουβέντες είναι πως όλες οι θυσίες, οι προπονήσεις και οι προσπάθειες άξιζαν τον κόπο. Συμφωνώ μαζί του πως δεν πρέπει να φοβάσαι να ονειρεύεσαι πολύ, γιατί τα μεγάλα όνειρα φέρνουν μεγάλες νίκες. Άλλωστε, η ιστορία γράφεται από τους τολμηρούς. Εκείνη η παρέα των 23 ποδοσφαιριστών μαζί ξεκίνησε από το μηδέν, μαζί έγινε ομάδα, κι όλοι μαζί έφτασαν στο απόγειο της δόξας. Αυτό το είχαν στο μυαλό τους μέρες πριν φύγουν για την Πορτογαλία και, όταν έφτασαν εκεί, είχαν το στοιχειώδες δικαίωμα όλοι μαζί να κλείσουν επιτυχημένα τον κύκλο που άνοιξαν το φθινόπωρο του 2002.
“Αν κάτι θυμάμαι σαν τώρα από τον τελικό της 4ης Ιουλίου”, αφηγείται στο βιβλίο ο Θοδωρής Ζαγοράκης, “ήταν να πιάνω τον εαυτό μου να κοιτάει διαρκώς τον Μερκ. “Άντε, δεν θα σφυρίξεις;” έλεγα διαρκώς μέσα μου, νιώθοντας τις δυνάμεις να με εγκαταλείπουν, τους
Πορτογάλους να πιέζουν κι εγώ να συνεχίζω να κοιτάω πότε την μπάλα και πότε προς τη μεριά του Γερμανού διαιτητή. Η μοίρα τα ’φερε έτσι ώστε την τελευταία “ηρωική”, απ’ όλες τις απόψεις, ενέργεια του τελικού να την κάνω εγώ, με το χρονόμετρο να χαϊδεύει το τρίτο λεπτό
των καθυστερήσεων. Παίρνω την μπάλα και αρχίζω να τρέχω με στόχο να κερδίσω μέτρα και χρόνο. Έρχεται ο Βαλέντε και με ρίχνει κάτω. Φάουλ. Ανάσες. Τελευταίο σουτ, μια απομάκρυνση της κακιάς ώρας, αλλά ποιος νοιάζεται τέτοιες ώρες, οι Πορτογάλοι είναι μακριά από την εστία μας κι ο Μεργκ σφυρίζει. Σκοτάδι! “Έπεσαν οι διακόπτες”, σβήσανε τα φώτα. Αυτομάτως, έπρεπε να συνειδητοποιήσω ότι είχαμε πετύχει το ακατόρθωτο, αλλά δεν ήταν καθόλου εύκολο. Κι όμως, ήμασταν πρωταθλητές Ευρώπης! Βλέποντας μετά από χρόνια ξανά και ξανά τις τελευταίες στιγμές του τελικού, συνειδητοποιώ πως μου είχε μείνει για μέρες κολλημένο στο πρόσωπό μου το χαμόγελο της ευτυχίας. Η κάμερα με “πιάνει” με το που ακούγεται το σφύριγμα της λήξης. Η στιγμή του αρχηγού”.
Εκείνο το Κύπελλο στην Πορτογαλία πριν από είκοσι χρόνια σίγουρα δεν βελτίωσε συνολικά την κοινωνία και το ποδόσφαιρό μας, όπως έκανε το 1987 για το μπάσκετ η αντίστοιχη επιτυχία στο Eurobasket της Αθήνας, ίσα ίσα η πορεία ήταν αντίθετη. Έμεινε η γνώση ότι τα πράγματα δεν αλλάζουν εύκολα στο ποδόσφαιρο της χώρας.
Ο καθρέπτης του ελληνικού ποδοσφαίρου ήταν και είναι η εθνική ομάδα. Τέτοια είχαμε ανέκαθεν. Πρωταθλήτρια Ευρώπης, μάλιστα. Στη δωδέκατη θέση της λίστας της FIFA. Εκείνη η ομάδα ήταν ξεκάθαρο ότι είχε κεκτημένη ταχύτητα, μομέντουμ και βρισκόταν σε “αποστολή”, ήταν πολύ μικρό το πρώτο διάστημα για να αξιολογηθούν τα κέρδη από το κατόρθωμα της Πορτογαλίας. “Σε πέντε ή δέκα χρόνια –έλεγαν– θα ξέρουμε καλύτερα”…Σε πείσμα, λοιπόν, όλων, η εθνική ομάδα κατάφερε να διατηρηθεί στο υψηλότερο επίπεδο για τα επόμενα δέκα χρόνια, να παίξει σε δύο τελικές φάσεις EURO, να φτάσει μέχρι τα προημιτελικά το 2012 στα γήπεδα της Πολωνίας και δύο χρόνια μετά να χάσει την πρόκριση στις 8 καλύτερες ομάδες του κόσμου για ένα πέναλτι.
Σε μια χώρα όπου κυριαρχεί η εσωστρέφεια στην αντιμετώπιση όλων των ζητημάτων, το ποδόσφαιρο δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση. Πόσο μάλλον που όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν σημαδεύτηκαν, κατεξοχήν, από την εσωστρέφεια με την οποία το ελληνικό ποδόσφαιρο αντιμετώπισε τον εαυτό του. Αυτή την εσωστρέφεια και το βασανιστικό
γύρω γύρω από το περιττό ήταν κάτι που, μετά την εποχή της χρυσόσκονης από την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού, πλήρωσε το ελληνικό ποδόσφαιρο.
thetoc,gr
