Του Αρη Ψύχα
Και αυτό γιατί τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι η εμπιστοσύνη στους θεσμούς βρίσκεται σε διαδικασία κατάρρευσης.
Αρκεί να δούμε κάποιο μόνο στοιχεία της έρευνας για να αντιληφθούμε τι συμβαίνει στην Ελληνική κοινωνία:
1.Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Είναι εντυπωσιακά χαμηλός ο βαθμός εμπιστοσύνης των Ελλήνων στο θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας. Από το 2007 που η εταιρεία υλοποιεί σε ετήσια βάση την εν λόγω έρευνας κοινής γνώμης, στην φετινή έρευνα καταγράφηκε το χαμηλότερο ποσοστό εμπιστοσύνης. Παρότι ο ΠτΔ δεν αναμειγνύεται ενεργά στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, η κάμψη της εμπιστοσύνης στο θεσμό είναι εντυπωσιακή. Σημειώνεται επίσης ότι το 2008, όταν η Προεδρία της Δημοκρατίας ήταν μοναδικός πολιτικός θεσμός που εμπιστεύονταν οι πολίτες, εξαιτίας της υψηλής αποδοχής των Κ. Στεφανόπουλου και Κ. Παπούλια.
2.Σε βαθιά κρίση θεσμοί του πολιτικού συστήματος
Ιδιαίτερα χαμηλά είναι τα ποσοστά εμπιστοσύνης που καταγράφονται σε θεσμούς του πολιτικού συστήματος, (Βουλή, Κυβερνήσεις, Κόμματα)
Η κρίση των αντιπροσωπευτικών θεσμών είναι εδώ. Η κοινωνική εμπιστοσύνη στη Βουλή συνεχίζει να μειώνεται (18%). Καταγράφει, μάλιστα, το 2ο χειρότερο ποσοστό της τελευταίας 20ετίας, μετά το 2011 (11%).
Η εκτελεστική εξουσία, οι κυβερνήσεις συνεχίζουν σε σταθερή πορεία απαξίωσης. Μόλις το 18%, εμπιστεύεται τις κυβερνήσεις, ενώ το 79% δηλώνει ότι δεν τις εμπιστεύονται.
Τα κόμματα, ως πολιτικός και κοινωνικός θεσμός, παραμένουν πλήρως απαξιωμένα. Τα εμπιστεύεται μόλις το 9% των πολιτών. Αντίστοιχο ποσοστό είχε μετρηθεί στην Ελλάδα το 2008, στην έναρξη της οικονομικής κρίσης
3.Δικαιοσύνη – Δικαστές
Λιγότεροι από 3 στους 10 (27%) εμπιστεύονται σήμερα τη δικαιοσύνη & τους δικαστές, ενώ το 70% των ερωτηθέντων απαντούν ότι δεν έχουν εμποστοσύνη στις δικαστικές αρχές, Όπως, σωστά σημειώνει η Public Issue, oι υποθέσεις διαφθοράς, οργανωμένου εγκλήματος, παιδοφιλίας, αστυνομικής βίας, υποκλοπών, που δημοσιοποιούνται έχουν κλονίσει σε μεγάλο βαθμό το δημόσιο αίσθημα δικαίου
4.Οι πολίτες εμπιστεύονται την Πυροσβεστική, αλλά όχι την αστυνομία
Η πλειοψηφία των πολιτών (54%), στην Ελλάδα δεν εμπιστεύεται σήμερα την Αστυνομία. Το έλλειμμα κοινωνικής εμπιστοσύνης στο θεσμό, που διογκώθηκε την τελευταία 5ετία εξακολουθεί να διατηρείται σε πλειοψηφικά επίπεδα,. Στη διαχρονική εξέλιξη της έρευνας, η Αστυνομία καταγράφει τα δυο χαμηλότερα ποσοστά εμπιστοσύνης στην φετινή έρευνα και στην προηγούμενη τo 2021.
Απεναντίας, η Πυροσβεστική κατατάσσεται και φέτος 1η στο δείκτη εμπιστοσύνης. (84%). Όπως σημειώνει η εταιρεία, «το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό. Σχετίζεται με την παγιωμένη ανασφάλεια στις κοινωνίες της διακινδύνευσης. Αποτυπώνει δε την επίδραση των οικολογικών καταστροφών που βιώνει η Ελλάδα (πυρκαγιές, πλημμύρες)
5.Υψηλά αλλά μειωμένα τα επίπεδα εμπιστοσύνης στον Στρατό
Επτά στους δέκα (67%) πολίτες εξακολουθούν να εμπιστεύονται το Στρατό. Η κάμψη εμπιστοσύνης στην 5ετία, σημειώνει η εταιρεία, «σχετίζεται ενδεχομένως με τις εκχωρήσεις οπλισμού στην Ουκρανία, το θέμα αποστρατιωκοποίησηςτων νησιών, τις παραιτήσεις στελεχών, τις καταστροφές σις στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε Στεφανοβίκειο και Νέα Αγχίαλο.»
Τα παραπάνω αποτελούν μέρος των στοιχείων της έρευνας της Pubilc Issue, η οποία αποτελεί σημαντικό επιστημονικό εργαλείο, για τη διαχρονική συγκριτική αξιολόγηση της κοινωνικής εμπιστοσύνης στους σημαντικότερους εγχώριους θεσμούς. Οι πολιτικοί επιστήμονες θα έχουν σημαντική δουλειά.
Ωστόσο, μερικά συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν εύκολα και με ασφάλεια. Η κρίση στους θεσμούς του πολιτικού συστήματος καταγράφεται σε βάθος χρόνου. Αυτό που είναι σοκαριστικό είναι η καταβαράθρωση του δείκτη εμπιστοσύνης της κοινωνίας στην Δικαιοσύνη. Είναι προφανώς ότι οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων σε σχέση με το Κράτος Δικαίου (υποκλοπές, διαφθορά, περιπτώσεις παιδοφιλίας, ακόμα και η τραγωδία των Τεμπών επιχειρείται συγκάλυψη), οι εκθέσεις διεθνών οργανισμών για το Κράτος δικαίου στην Ελλάδα, έχουν διαμορφώσει τη συνείδηση ότι στην Ελλάδα η Δικαστική εξουσία νοσεί.
Δεν είναι περίεργο ό,τι η αίσθηση εναγκαλισμού της με την εκτελεστική εξουσία προκαλούν αντανακλαστικά στην κοινωνία. Δεν μπορεί στην Ευρώπη να παραιτούνται, να τελούν υπο δικαστική έρευνα πρωθυπουργοί και υπουργοί και στην Ελλάδα το σκάνδαλο των υποκλοπών, όχι μόνο να διερευνάται εξονυχιστικά, αλλά να δημιουργούνται προσκόμματα και οι Ανεξάρτητες Αρχές – η θέσπιση τους συνιστά, για αρκετές απ΄ αυτές, εκπλήρωση υποχρέωσης της Ελληνικής Δημοκρατίας ως κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης – να αντιμετωπίζονται ως «πολιτικοί αντίπαλοι».
Την ίδια ώρα σοκ προκαλεί και ο βαθμός εμπιστοσύνης που τρέφουν ι πολίτες στον θεσμό του Ανώτατου Πολιτειακού θεσμού. Τα χαμηλά ποσοστά για το θεσμό της Προεδρίας της Δημοκρατίας, είναι πρωτόγνωρα στην ιστορία της 17ετούς εξέλιξης της έρευνας και προφανώς σχετίζονται με τον τρόπο που υπηρετεί τον θεσμό η νυν Πρόεδρος.
Συνδυαστικά όλα τα παραπάνω, δυστυχώς, προφανώς δεν προοιωνίζουν ευχάριστες καταστάσεις για τη λειτουργία της Δημοκρατίας και για τη χώρα. Ο εν μέρει ακρωτηριασμός της θεσμικής λειτουργίας της χώρας, που έχει αναμφισβήτητα βαθιές ρίζες απλωμένες εδώ και πολλά χρόνια και όσο συνεχίζεται και εμβαθύνεται.
Οσο οι έχοντες την ευθυνη συνεχίζουν να κωφεύουν τόσο χειρότερα. Οι καμπάνες έχουν ήδη χτυπήσει. Πολύ δυνατά!
Ολόκληρη η έρευνα της Public Issue εδώ: https://www.publicissue.gr/institutions-2024/
