«Η Μεσόγειος είναι στο επίκεντρο της κλιματικής κρίσης και η Ελλάδα είναι 19η παγκοσμίως από πλευράς επικινδυνότητας για λειψυδρία.
Έχουν γίνει μια σειρά από κινήσεις, αλλά χρειάζεται μία συνεκτική εθνική στρατηγική η οποία θα αντιμετωπίσει τον κατακερματισμό του σχεδιασμού και της διαχείρισης των υδάτων. Αυτή θα είναι μία από τις βασικές κυβερνητικές προτεραιότητες»: Μιλώντας στις αρχές Ιουλίου στο ετήσιο συνέδριο του Economist, ο Κωστής Χατζηδάκης περιέγραψε ένα επείγον πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα και εξήγγειλε ένα ολιστικό σχέδιο αντιμετώπισής του.
Αυτό θα παρουσιαστεί σήμερα, στις 10:30 το πρωί, σε σύσκεψη στην οποία θα προεδρεύσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο Μέγαρο Μαξίμου και θα φέρει τον τίτλο «Εθνικό Σχέδιο για τα Ύδατα».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το Μέγαρο Μαξίμου, την τελευταία δεκαετία καταγράφεται υπερδιπλασιασμός (+139%) στη χρήση νερού για ύδρευση, εξαιτίας μεταξύ άλλων της αυξημένης τουριστικής κίνησης. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και με τα δίκτυα διανομής, που έχουν απώλειες της τάξης του 50%. Το μισό νερό δηλαδή χάνεται στην πορεία, πριν φτάσει στον καταναλωτή!
Κατόπιν πρωτοβουλίας του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, έγινε πλήρης χαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης, ώστε να βρεθούν οι βέλτιστες δυνατές λύσεις, με τη συνεργασία πολλών συναρμόδιων υπουργείων. Έτσι, διαπιστώθηκε ότι το 80% των υδατικών πόρων κατευθύνεται στην κάλυψη αρδευτικών αναγκών, τομέας στον οποίο η χώρα μας δαπανά το μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ε.Ε. (σ.σ. ένα εκτάριο ισούται με δέκα στρέμματα).
Διαπιστώθηκε επίσης η μείωση της διαθεσιμότητας των επιφανειακών πόρων και η αύξηση της χρήσης γεωτρήσεων, με αποτέλεσμα την υφαλμύριση των υδάτων. Κατά την περίοδο 2000-2022, η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκαν κατά 80%, ενώ αντίθετα η χρήση επιφανειακών υδάτων μειώθηκε κατά 40%. Η σημαντική αύξηση στην άντληση υπόγειων υδάτων, πιέζει τα αποθέματα στον υδροφόρο ορίζοντα και οδηγεί σε υφαλμύριση των υδάτων.
Παρά δε τις αυξημένες βροχοπτώσεις των περασμένων μηνών, τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες των υδροηλεκτρικών της ΔΕΗ βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Τα φράγματα της ΔΕΗ χρησιμοποιούνται τόσο για την παραγωγή ενέργειας όσο και για άρδευση και ύδρευση. Συνεπώς, η μείωση των αποθεμάτων εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνο για την επάρκεια νερού αλλά και για το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Άλλο ένα σύνθετο πρόβλημα είναι ο πολυκερματισμός της δραστηριότητας ύδρευσης και η έλλειψη συντονισμού (συνοπτικά υπάρχουν 739 πάροχοι ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, ΟΑΚ, Αποκεντρωμένες). Ήδη έχει ξεκινήσει η σύσταση ενιαίων Οργανισμών Διαχείρισης Υδάτων σε κάθε Περιφέρεια, με την αρχή να γίνεται από τη Θεσσαλία, με τη σύσταση του ΟΔΥΘ. Οι οργανισμοί αυτοί συγκεντρώνουν αρμοδιότητες που έως σήμερα ήταν διασκορπισμένες σε ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ και άλλους τοπικούς φορείς, δημιουργώντας ένα ενιαίο, επαγγελματικό πλαίσιο. Στο Εθνικό Σχέδιο εντάσσεται επίσης η υλοποίηση του προγράμματος «Ύδωρ 2.0», συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ μέσω ΣΔΙΤ, με το οποίο π.χ. κατασκευάζονται υπόγεια δίκτυα άρδευσης υψηλής απόδοσης
Στο επίκεντρο η αντιμετώπιση της λειψυδρίας – Τι προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για τα Ύδατα
Ο κ. Χατζηδάκης συντονίζει εδώ και καιρό τη συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων και φορέων (Εσωτερικών, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Υποδομών, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ, κ.ά.) για την κατάρτιση αυτού του εθνικού σχεδίου. Πριν από τρεις εβδομάδες, έγινε μια πρώτη ενημέρωση στον πρωθυπουργό σε κλειστή σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου για τις προτάσεις που υπάρχουν στο τραπέζι, ενώ τα μέτρα οριστικοποιήθηκαν σε νέα συνάντηση των κ. Μητσοτάκη και Χατζηδάκη για το θέμα αυτό.
Τα βασικά θέματα στο οποία θα πρέπει να απαντήσει το Εθνικό Σχέδιο για τη διαχείριση των υδάτων είναι: Ποιες θα είναι οι δομές διαχείρισης των υδάτων; Ποια έργα πρέπει να υλοποιηθούν τα επόμενα χρόνια; Προκρίνονται μεταξύ άλλων τα φράγματα, ο εκσυγχρονισμός των δικτύων, αλλά και εδώ χρειάζεται προτεραιοποίηση και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Απαιτούνται επίσης σχέδια διαχείρισης υδάτων, με επικαιροποίηση των περιφερειακών σχεδίων και κατάρτιση σχεδίων όπου δεν υπάρχουν.
Ιδιαίτερο κεφάλαιο στο μείζον αυτό ζήτημα αποτελεί η διαχείριση του νερού στα νησιά. Τα νησιά μάλιστα που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ακόμα και φέτος το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η Κέρκυρα, η Λέσβος, η Νάξος, η Άνδρος, η Φολέγανδρος και ορισμένοι Δήμοι της Κρήτης.
Ειδικά για τα νησιά, το Εθνικό Σχέδιο περιλαμβάνει σύμφωνα με πληροφορίες τις ακόλουθες ενέργειες:
1. Χαρτογράφηση υποδομών και αναγκών και έκθεση αποτύπωσης υδατικού ισοζυγίου (island proofing)
2. Ταμείο «Μικρών Έργων» για στοχευμένες χρηματοδοτήσεις από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (κυρίως για λειτουργικές δαπάνες ή μισθώσεις), με πρότυπα τεύχη και μοναδιαία κόστη
3. Fast track χορήγηση αδειών προσωρινής εγκατάστασης και λειτουργίας αφαλατώσεων (έως 2.000 κυβικά και έως δύο έτη)
4. Χρηματοδότηση μελετών και τεχνικών συμβούλων και υποστήριξη αδύναμων δικαιούχων, με εθνική σημασία (για παράδειγμα το Καστελόριζο)
5. Έκτακτες παρεμβάσεις: προμήθεια – εγκατάσταση water kiosks, ενεργειακή υποστήριξη υδρευτικών υποδομών, μίσθωση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης για κάλυψη επειγουσών αναγκών
6. Πιλοτικά ερευνητικά προγράμματα, π.χ. για υφαλμύρωση
Παράλληλα, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας έχει εξαγγείλει δράσεις προς την ίδια κατεύθυνση, με ορθολογική χρήση των πόρων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και συγκεκριμένα 500 εκατ. ευρώ σε μεγάλες υποδομές άρδευσης με δικαιούχους τις Περιφέρειες (η πρόσκληση έχει ήδη δημοσιευθεί) και πρόγραμμα μικρών εγγειοβελτιωτικών έργων σε συνεργασία με Δήμους (προκήρυξη το φθινόπωρο).
parapolitika
