Ο Γιάννης Παπαγιαννάκης, ο πυροσβέστης της Β’ ΕΜΑΚ που απαθανατίστηκε να λυγίζει μπροστά σ’ αυτό που δεν χωρά ο νους, μιλά στη Voria.gr για τη δυσκολότερη στιγμή στην πολυετή καριέρα του, έναν χρόνο μετά.
Ήταν τότε ένας από τους παλαιότερους της μονάδας και όταν ζήτησα κάποιον να μου αφηγηθεί δύσκολες καταστάσεις από διασώσεις οι συνάδελφοί του με παρέπεμψαν αμέσως εκεί.
Καθισμένος σε ένα βαρύ ξύλινο τραπέζι που χρησιμοποιούσαν οι πυροσβέστες της μονάδας για τα διαλείμματά τους, μου αφηγήθηκε με σοβαρότητα και με μετρημένα λόγια όλες τις δύσκολες καταστάσεις που είχε βιώσει μέχρι τότε.
Έδινε την εντύπωση ενός ανθρώπου που ήταν γεννημένος για τα δύσκολα. Ενός εξαίσιου επαγγελματία που δεν λυγίζει ποτέ.
Με αφέλεια τον είχα ρωτήσει: «μα όλα αυτά που ζεις στη δουλειά σου δεν σε επηρεάζουν μετά;», για να μου απαντήσει: «προσπαθώ να αφήσω τα δύσκολα πίσω μου και να συνεχίζω».
Τα χρόνια πέρασαν και έφτασε εκείνο το καταραμένο βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου 2023. Λίγα λεπτά πριν ο τελευταίος μήνας του χειμώνα δώσει τη σκυτάλη στον Μάρτιο η είδηση του δυστυχήματος στα Τέμπη διαπερνά όλους τους Έλληνες σαν ηλεκτρικό ρεύμα.
Ο Γιάννης για μια ακόμα φορά καλείται στο καθήκον. Μοιάζει μια ακόμα, σκληρή, μέρα στη δουλειά, αλλά δεν είναι έτσι.
Έχει δει πολλά, αλλά όταν φτάνει εκεί τίποτα δεν θυμίζει όσα αντίκρισε μέχρι τότε. Τα συναισθήματα όμως πρέπει να μπουν σε δεύτερη μοίρα, η αποστολή είναι πάνω από όλα.
Με το φως της ημέρας, ο πολύπειρος διασώστης βλέπει μια εικόνα. Τα ρούχα και τα καλλυντικά μιας κοπέλας βαμμένα με το αίμα της. Είναι η στιγμή που και ο πιο σκληρός μπορεί να λυγίσει. Ο Γιάννης Παπαγιαννάκης για κλάσματα του δευτερολέπτου δίνει μια εσωτερική μάχη ανάμεσα στο συναίσθημα και την ψυχρή λογική. Για λίγο κερδίζει το πρώτο. Αυτήν τη στιγμιαία ήττα της λογικής απαθανάτισε ο φωτογραφικός φακός και η εικόνα αυτή του Γιάννη Παπαγιαννάκη μπόρεσε με κάποιον τρόπο να δείξει το μέγεθος της ανθρώπινης τραγωδίας.
Εικόνες που δεν φεύγουν ποτέ
Εννέα χρόνια μετά, και με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τη φονική σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών, μιλάμε ξανά με τον πυροσβέστη της ΕΜΑΚ.
Τραγικό παιχνίδι της μοίρας, ενώ μιλάμε ταξιδεύει με την εφηβική ομάδα πόλο του ΠΑΟΚ για αγώνες στη Λάρισα, την πόλη που μετά το δυστύχημα έγινε το θέατρο του θρήνου και της οδύνης των ανθρώπων που έχασαν τους δικούς τους.
«Οι εικόνες που αντικρίσαμε εκεί ήταν πρωτόγνωρες, σοκαριστικές», λέει ο διασώστης της πυροσβεστικής. Αυτό που κάνει, όπως λέει, τη συγκεκριμένη στιγμή να διαφέρει από τις άλλες είναι ότι θυμάται τα πάντα, «ό,τι ενέργεια έκανα από την πρώτη στιγμή που πήγα, μέχρι την τελευταία στιγμή που έφυγα». Όπως λέει, τις δύσκολες καταστάσεις ο ίδιος και οι συνάδελφοί του τις θυμούνται εσαεί, «δεν φεύγουν εύκολα οι εικόνες και οι μνήμες».
Το δόγμα του πυροσβέστη να συνεχίζει παρ’ όλες τις δυσκολίες στιγμιαία δεν μπόρεσε να λειτουργήσει στην περίπτωση των Τεμπών.
«Τα πάντα ήταν διαλυμένα, ήταν ένα τοπίο που μύριζε θάνατο παντού. Η μυρωδιά ήταν φοβερή», λέει ο ίδιος. Και μπορεί η υψηλή αδρεναλίνη της επιχείρησης να μην αφήνει χώρο για συναισθήματα, όμως το κοκτέιλ θανάτου και καταστροφής που είδε για πρώτη φορά στην πολυετή καριέρα του στο Σώμα τον έκανε να λυγίσει.
Και αυτό δεν έγινε ούτε τον Απρίλιο του 2003, όταν, λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα από το περσινό δυστύχημα, ο Γιάννης Παπαγιαννάκης κλήθηκε τότε ως νέος πυροσβέστης να συμμετέχει στην επιχείρηση απεγκλωβισμού των μαθητών του Λυκείου Μακροχωρίου, μια ακόμα τραγωδία που έμελλε να παιχτεί στην καταραμένη κοιλάδα.
«Η ανθρώπινη τραγωδία δεν μπαίνει σε σύγκριση. Το δυστύχημα με τους μαθητές ήταν μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Αλλά αυτό που έγινε πέρυσι είναι αδιανόητο, είναι πρωτόγνωρο», λέει χαρακτηριστικά.
Το σοκ και το μάθημα
Για τον Γιάννη Παπαγιαννάκη οι δύσκολες μέρες στη δουλειά είναι πολλές. Θα μπορούσε να μιλά εβδομάδες για αυτές.
Η φύση της δουλειάς είναι τέτοια που τα δύσκολα πρέπει να μένουν πίσω, γιατί σίγουρα μια ακόμα δύσκολη μέρα τον περιμένει εκεί έξω και πρέπει να ανταπεξέλθει.
«Για εμάς που ασχολούμαστε με την ανθρώπινη ζωή και τη διάσωση είναι σημαντικό όταν καλούμαστε σε ένα συμβάν να σώσουμε όσες περισσότερες ζωές μπορούμε, να βοηθήσουμε αυτόν που βρίσκεται σε μια δύσκολη στιγμή να ζήσει όσα χρόνια ακόμα του απομένουν», λέει χαρακτηριστικά.
Τα Τέμπη όμως αποτελούν πια μια στιγμή ορόσημο τόσο στην καριέρα του ίδιου όσο και άλλων διασωστών.
Δεν είναι τυχαίο πως μετά τα τρία στον αριθμό πολύνεκρα δυστυχήματα (το λεωφορείο με οπαδούς του ΠΑΟΚ το 1999, τους μαθητές από το Μακροχώρι Ημαθίας το 2003 και τη σύγκρουση τρένων το 2023) και χώρια τα υπόλοιπα συμβάντα, η Κοιλάδα των Τεμπών είναι ένα σημείο για το οποίο κανείς στους κύκλους των διασωστών δεν θέλει να μιλά.
Παρά τις τρομερές δυσκολίες, εκείνες τις δραματικές ώρες του περσινού Μαρτίου η αποστολή των πυροσβεστών και των διασωστών εξετελέσθη. Είναι μια μέρα για την οποία, όπως λέει ο Γιάννης, «θρηνεί όλη η πυροσβεστική. Και το λέμε αυτό με βαθιά γνώση».
Εννέα χρόνια μετά την πρώτη συνέντευξη και 365 μέρες ύστερα από τη μεγαλύτερη σιδηροδρομική τραγωδία που έζησε ποτέ η χώρα δεν μπορώ παρά να μην κλείσω την κουβέντα με τον Γιάννη Παπαγιαννάκη ρωτώντας εάν παραμένει πιστός στο δόγμα τού να αφήνει τα δύσκολα πίσω του. Η απάντησή του πιο ξεκάθαρη από ποτέ:
«Προσπαθώ να αφήσω κάθε άσχημη στιγμή πίσω μου. Προσπαθώ να απολαύσω κάθε ώρα και στιγμή της ζωής μου, γιατί λόγω της δουλειάς μου 24 χρόνια τώρα έχω δει πάρα πολλά πράγματα. Αυτό λέω και στον κόσμο. Απολαύστε κάθε στιγμή, αφήστε κάθε κακή στιγμή πίσω σας»
voria
