Η απόφαση της Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας κατεδαφίζει ως αντισυνταγματικές όλες τις βασικές διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), που αφορούν στα ενεργειακά και περιβαλλοντικά κίνητρα στη δόμηση, τον όγκο και τα ύψη των κτιρίων και κλείνει οριστικά το κεφάλαιο της εφαρμογής τους για νέες οικοδομές. Τι προβλέπει για οικοδομές που ήδη ανεγέρθηκαν ή κτίζονται με τα μπόνους του ΝΟΚ και εκκρεμείς δίκες.
Το ΣτΕ ακυρώνει ως αντισυνταγματικό «το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25)». Αποδέχεται την μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης μόνον των έρκερ και των κλιμακοστασίων. Παράλληλα για λόγους ασφάλειας δικαίου διασώζονται όλες οι οικοδομές, που έχτισαν η κτίζουν με νομίμως εκδοθείσες οικοδομικές άδειες και δεν έχουν προσβληθεί δικαστικά.
Με επίσημη ανακοίνωση, με τη μορφή Δελτίου Τύπου, την οποία υπογράφει ο πρόεδρος του ΣτΕ Μιχάλης Πικραμένος ανακοινώθηκε το τελικό αποτέλεσμα των διασκέψεων του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου, για τη μεγάλη δίκη του ΝΟΚ του Οκτώβριού.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: Άμεσα αντέδρασε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην ανακοίνωση του ΣτΕ, με την οποία ο πρόεδρος του ανώτατου δικαστηρίου προαναγγέλλοντας ότι η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τη δίκη του ΝΟΚ θα εκδοθεί τον Ιανουάριο, δημοσιοποίησε με τη μορφή Δελτίου Τύπου, ως αποτέλεσμα των διασκέψεων του δικαστηρίου, την ακύρωση ως αντισυνταγματικών όλων των βασικών διατάξεων για τα κίνητρα στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Τι λέει ότι θα κάνει το υπουργείο για μπόνους και άδειες ΝΟΚ και για διαφθορά στις Πολεδομίες.
Στη δίκη του ΝΟΚ στο ΣτΕ εκδικάστηκαν τέσσερις υποθέσεις προσφυγών κατά των μπόνους του ΝΟΚ, οι οποίες παραπέμφθηκαν από το Ε΄ τμήμα του ΣτΕ, με επισημάνσεις αντισυνταγματικότητας, και ενοποιήθηκαν σε μία υπόθεση, για τελική κρίση στην Ολομέλεια του ΣτΕ. Οι υποθέσεις αφορούν σε οικοδομικές άδειες του ΝΟΚ στο Δήμο Αλίμου κατά της συνταγματικότητας των οποίων προσέφυγαν κάτοικοι και ο Δήμος Αλίμου.
Στην κεντρική δίκη του ΝΟΚ στην Ολομέλεια του ΣτΕ βρέθηκαν αντιμέτωποι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που υπερασπίστηκε τη συνταγματικότητα του ΝΟΚ με τους προσφεύγοντες και το Δήμο Αλίμου, ενώ πρόσθετες παρεμβάσεις υπέρ της συνταγματικότητας των μπόνους του ΝΟΚ άσκησαν το ΤΕΕ και κατασκευαστές και κατά της συνταγματικότητας των επίδικων διατάξεων άσκησε πρόσθετη προσφυγή η ΚΕΔΕ.
Η επίσημη ανακοίνωση του ΣτΕ αναφέρει ότι η δημοσιευση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕγια τη δίκη του ΝΟΚ θα γίνει από τον Ιανουάριο. Στην καθαρογραμμένη επίσημη απόφαση θα καταγράφονται ενδεχόμενες απόψεις μειοψηφίας των δικαστών και θα απαντηθούν επιμέρους ερωτήματα, όπως πχ εάν κρίθηκε συνταγματική η όχι η επέκταση του υπογείων.
Το πλήρες κείμενο της επίσημης ανακοίνωσης του ΣτΕ
Το πλήρες κείμενο της επίσημης ανακοίνωσης του ΣτΕ έχει ως εξής:
Συμβούλιο της Επικράτειας
ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΥΠΟΥ
Αθήνα, 11 Δεκεμβρίου 2024
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση σχετικά με το αποτέλεσμα των διασκέψεων επί υποθέσεων σχετικών με την έκδοση οικοδομικών αδειών που συζητήθηκαν στην Ολομέλεια την 11η Οκτωβρίου 2024.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας
Σύμφωνα με το άρθρο 34 παρ. 8 του π.δ. 18/1989, όπως προστέθηκε με το άρθρο 25 του ν. 4786/2021
Ανακοινώνει τα εξής:
Στις 25.10., 27.11., 4.12. και 10.12.2024 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την έκδοση οικοδομικών αδειών. Οι υποθέσεις αυτές, οι οποίες συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.10.2024, παραπέμφθηκαν στην Ολομέλεια, με τις αποφάσεις 293/2024, 662/2024, 310/2024 (επτ.) και 1186/2024 (επτ.) του Ε’ Τμήματος του Δικαστηρίου, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας των διατάξεων των άρθρων 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2, 25 και 11 παρ. 6 (περ. δ, ε και ιστ) του ν. 4067/2012, ως ισχύει (ΝΟΚ), κατ’ επίκληση των οποίων εξεδόθησαν οι προσβαλλόμενες οικοδομικές άδειες.
Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στο άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος. Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.
ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.
Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.
ΙΙΙ. Τέλος, το Δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες.
Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους.
11 Δεκεμβρίου 2024
Μιχαήλ Πικραμένος
