Στις αλλαγές που προωθεί η Κυβέρνηση αναφορικά με τον εκλογικό νόμο των ΟΤΑ αναφέρεται στο κύριο θέμα της η ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ της Κυριακής. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται η ηλεκτρονική ψηφοφορία και η ανάδειξη του νικητή με ποσοστό 40%.
Όπως αναφέρεται στο σχετικό ρεπορτάζ της ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗΣ, οι επόμενες δημοτικές και περιφερειακές εκλογές -αν περάσουν οι αλλαγές που σχεδιάζει η κυβέρνηση- θα διεξαχθούν την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2028 (αντί για αρχές Οκτωβρίου).
Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης, που θα τεθεί σε διαβούλευση, φέρνει σαρωτικές μεταρρυθμίσεις και ενδέχεται ακόμα και να ρίξει το όριο εκλογής δημάρχου και περιφερειάρχη, από το 43%, που είναι σήμερα, στο 40%. Θα εκλέγεται έτσι από τον πρώτο γύρο ο δημοτικός ή περιφερειακός συνδυασμός που πλειοψήφησε με ποσοστό 40% συν 1 ψήφο επί του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων.
Η παράμετρος αυτή συνιστά ένα ιδιαίτερα δημοφιλές αίτημα μεταξύ κυρίως των «γαλάζιων» δημάρχων, με το υπουργείο Εσωτερικών να δηλώνει διαθέσιμο να ακούσει τις προτάσεις τους. Σημειώνεται ότι πολλοί υποψήφιοι δήμαρχοι, προσκείμενοι στο κυβερνών κόμμα, έχασαν το 2023, αν και στον πρώτο γύρο είχαν συγκεντρώσει ποσοστά πέριξ καν άνω του 40%.
Οι αλλαγές που σχεδιάζονται από το υπουργείο Εσωτερικών είναι πολλές και αφορούν από την ημερομηνία που θα στήνονται οι κάλπες μέχρι τη μείωση του αριθμού των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων και την ποσόστωση υπέρ των νέων ηλικιακά. Μία αλλαγή ωστόσο θα φέρει μία μικρή «επανάσταση» για τα ελληνικά δεδομένα και αφορά την ηλεκτρονική ψηφοφορία. Δίνοντας ακόμη ένα εργαλείο για τη διευκόλυνση των πολιτών στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, μετά την επιτυχημένη εισαγωγή της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές, το υπουργείο προανήγγειλε την εισαγωγή της δυνατότητας ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις αυτοδιοικητικές εκλογές για όποιον το επιθυμεί, διατηρώντας παράλληλα την κλασική ψηφοφορία με φυσική παρουσία.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Οτι στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2028 όλοι οι Έλληνες που έχουν δικαίωμα ψήφου θα μπορούν να το ασκήσουν πρώτη φορά στην ιστορία από το σπίτι τους, μέσα από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το τάμπλετ ή το κινητό τους τηλέφωνο. Η διαδικασία, δηλαδή, θα είναι ίδια ακριβώς με αυτή που ακολουθήθηκε πρώτη φορά με την επιστολική ψήφο στις τελευταίες ευρωεκλογές, με τη διαφορά ότι ο πολίτης δεν θα βάζει το ψηφοδέλτιο σε φάκελο και θα το στέλνει, αλλά θα το επιλέγει ηλεκτρονικά μέσα από τη σχετική διαδικτυακή πλατφόρμα και με ένα κλικ στο τέλος θα υποβάλλει την ψήφο του.
Επίσης, στην προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία εισάγεται κι ένας άλλος νέος τρόπος εκλογής δημοτικών και περιφερειακών αρχών, με ουσιαστικά την ενοποίηση των δύο γύρων των αυτοδιοικητικών εκλογών σε έναν. Σύμφωνα με αυτή την πρόταση, ο εκλογέας θα επιλέγει τον συνδυασμό και τους υποψήφιους δημοτικούς και περιφερειακούς συμβούλους, όπως ακριβώς έκανε και σε όλες τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές. Η μόνη αλλαγή είναι ότι στο κάτω μέρος του ψηφοδελτίου θα υπάρχουν και τα ονόματα των άλλων συνδυασμών, έναν από τους οποίους θα μπορεί να επιλέξει ως δεύτερη επιλογή.
Η πρώτη φάση της καταμέτρησης των ψήφων γίνεται μετρώντας τα ψηφοδέλτια κάθε συνδυασμού. Αν ο συνδυασμός αυτός ξεπεράσει το 43% (το οποίο, όπως προαναφέραμε, ενδέχεται να μειωθεί στη φάση της διαβούλευσης και να φτάσει ίσως ακόμα και το 40%), τότε αυτομάτως ανακηρύσσεται νικητής των εκλογών.
Σε διαφορετική περίπτωση, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη λεγάμενη δεύτερη φάση. Στη φάση αυτή, στη δύναμη του πρώτου σε ψήφους συνδυασμού αθροίζονται και οι δεύτερες ψήφοι που έχει λάβει από τους συνδυασμούς που αποκλείστηκαν (δηλαδή από τους δεύτερο, τρίτο, τέταρτο σε αριθμό ψήφων). Ακριβώς το ίδιο γίνεται και για τον δεύτερο σε ψήφους. Τελικός νικητής ανακηρύσσεται όποιος από τους δύο συνδυασμούς έχει το μεγαλύτερο άθροισμα πρώτης και δεύτερης ψήφου. Με το προτεινόμενο σύστημα, όπως εκτιμούν στην κυβέρνηση, συνδυάζεται η αυξημένη νομιμοποίηση του δημάρχου ή του περιφερειάρχη, αλλά και ολοκληρώνεται η διαδικασία σε μία και μόνο Κυριακή. Παράλληλα, μπαίνει ένα τέλος σε ευκαιριακές συμπράξεις, οι εκλογείς διευκολύνονται, καθώς προσέρχονται μόνο μία φορά στη κάλπη και εξοικονομούνται σημαντικά ποσά, τα οποία μπορούν να διατεθούν ως ένα επιπλέον ποσό στους δήμους και τις περιφέρειες ενόψει της έναρξης της θητείας των νέων αυτοδιοικητικών αρχών.
