Κατά τον καθαρισμό ποταμών, συνήθως γίνονται εργασίες που αλλάζουν την υδραυλική συμπεριφορά τους, με συνέπεια να χρειάζεται άδεια περιβαλλοντικής παρέμβασης υποκατηγορίας Α1 βάσει του Ν. 4258/2014 εφόσον γίνονται εργασίες στα πρανή των ποταμών και εναπόθεση προϊόντων εκσκαφής στα πρανή.

Αυτό όμως σημαίνει μεταβολή των γεωμετρικών χαρακτηριστικών της διατομής της κοίτης των ποταμών, επομένως αποτελούν εργασίες διευθέτησης της κοίτης και απαιτούν Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Αν αυτό δεν συμβεί, υπάρχει κίνδυνος πλημμυρικου φαινομένου, αφού έχουμε επέμβαση στην υδραυλική συμπεριφορά του ποταμού. Επίσης οι εργασίες άρσης προσχώσεων , απαιτούν Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Η κοπή και η απομάκρυνση δένδρων και βλάστησης, θέτει σε κίνδυνο την ισορροπία του οικοσυστήματος, αφού αποτελούν βιότοπους για πολλά είδη ορνιθοπανιδας , ιχθυοπανιδας κ.λ.π.

Έτσι οι εργασίες, τόσο στον πυθμένα του ποταμού, όσο και στα πρανή, είτε πρόκειται για εκσκαφή, είτε πρόκειται για επιχωση, είτε για αποψίλωση της βλάστησης, επιφέρουν ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις.

Οι κυριότερες είναι: αύξησή της ταχύτητας του νερού λόγω έλλειψης φυσικής βλάστησης που θα ανέκοπτε την ταχύτητα του νερού και επομένως θα μείωνε την πιθανότητα πλημμυρικων φαινομένων.

Επιπρόσθετα οι αυξημένες ταχύτητες και οι ανεξέλεγκτες μεταβολές των γεωμετρικών χαρακτηριστικών και των κατά μήκος κλίσεων του ποταμού, οδηγούν συχνά σε δευτερογενή φαινόμενα (π.χ. υδραυλικό άλμα), που έχουν σαν αποτέλεσμα τη διάβρωση της κοίτης του ποταμού και τις καταπτώσεις των πρανών.

Επίσης αποσταθεροποιούν τα πρανή, η συνοχή των οποίων οφείλεται κύρια στο ριζικό σύστημα που τα συγκρατεί. Απογυμνώνοντας το ριζικό σύστημα των δένδρων συχνά αιωνόβιων, όπως πλάτανοι, κάποια στιγμή θα πέσουν μέσα στην κοίτη, δημιουργώντας πρόβλημα στην ελεύθερη απορροή των υδάτων.

Τα πρανή επομένως αποσταθεροποιούνται, με αποτέλεσμα μεγαλύτερες πιθανότητες καταπτώσεων. Είναι μύθος ότι τα ποτάμια και τα ρέματα πλημμυρίζουν επειδή δεν καθαρίζονται.

Ο βασικός λόγος που προκαλούνται πλημμυρικα φαινόμενα, είναι η αλλαγή των γεωμετρικών χαρακτηριστικών της κοίτης από παράνομες καταπατήσεις και παράνομες επιχωσεις, καθώς και σειρά αποσπασματικών και χωρίς αντίστοιχες μελέτες παρεμβάσεων, που δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά το μεταφέρουν σε άλλο σημείο.

Επομένως η λύση για τον καθαρισμό των ποταμών και των ρεμάτων θα πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο μελετών ολόκληρης της υδρολογικής λεκάνης.

Όχι στον ανεξέλεγκτο εγκιβωτισμό και την τσιμεντοποίηση ποταμών και ρεμάτων, με γνώμονα πάντα την προστασία του περιβάλλοντος, που αποτελεί την καλύτερη αντιπλημμυρική προστασία και είναι βασικός παράγοντας ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της στους ανθρώπους.

Θανάσης Τσιάρας – Περιφερειακός Σύμβουλος

MSc ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΓΩΝ ΥΠΟΔΟΜΗΣ